Deelsessies - Nationale Bodemtop
Tijdens de Nationale Bodemtop is er een breed aanbod aan deelsessies beschikbaar die dieper ingaan op de verschillende thema's. Kijk hier voor het aanbod.
Hoe weet je of onze bodems veranderen – én of dat de goede kant op gaat? In 2018 en 2024 is op ruim 1500 locaties in Nederland de fysische, biologische en chemische toestand van de bodem gemeten. Hoe hebben we dit gedaan? Wat weten we nu wel en nog niet, en wat kun je met deze resultaten? Sommige fysische en biologische kenmerken zijn lastig op grote schaal te meten. In deze sessie kijken we ook naar nieuwe, innovatieve methoden voor een aantal fysische en biologische indicatoren. Zijn deze technieken geschikt voor monitoring op grote schaal? Tot slot zoomen we in op de rol van bodembeestjes. Kan bodemvriendelijk beheer het bodemleven ondersteunen én bijdragen aan een veerkrachtige, goed functionerende landbouwbodem? We laten zien welke kennishiaten er liggen en welke vragen centraal staan in lopend onderzoek. Meer info: Slim Landgebruik | Home
Sprekers:
Dorothee van Tol-Leenders (WUR)
Anna Edlinger (WUR)
Gespreksleider:
Kees Teuling (WUR)
Eind 2025 is de richtlijn Bodemmonitoring en veerkracht vastgesteld. Het is de eerste Europese regelgeving op het gebied van bodem, 50 jaar na de eerste regelgeving op het gebied van water. Waar gaat deze richtlijn aan bijdragen? Wat wordt er gevraagd van wie? In deze sessie gaan we daar dieper op in en geven we een vooruitblik op de implementatie van de richtlijn in Nederland. We zijn benieuwd naar uw vragen!
Sprekers:
Sandra Mol (Ministerie van I&W)
Fenny van Egmond (WEnR)
Gespreksleider:
Peter Sloot (Aequator)
In deze sessie introduceert Succes4BioActives een nieuw samenwerkingscluster dat kennis ontwikkelt over bioactieve stoffen in groenten en fruit en de kansen hiervan voor gezondheid, teelt en verdienmodellen. We verkennen waarom sturing op bioactieve inhoudstoffen steeds belangrijker wordt en hoe werkgroepen en modelprojecten hiervoor de basis leggen. De sessie richt zich op telers, verwerkers, onderzoekers, beleidsmakers en bedrijven in agrofood en gezondheid. We presenteren eerste resultaten, u kunt meedenken over vervolgstappen en wie weet wel zelf aanhaken. Meer info: Success4BioActives | Brightlands
Sprekers:
Herman Peppelenbos (HAS Green Academy)
Mark Smits (HAS Green Academy)
Gespreksleider:
Judith van de Mortel (HAS Green Academy)
Aan vrijwel alle Nederlandse universiteiten, en ook bij veel andere instituten en bedrijven, wordt inmiddels onderzoek gedaan naar het microbioom van mens, dier, plant en milieu. Deze microbiomen staan niet los van elkaar, maar zijn met elkaar verbonden. Een gezond bodemmicrobioom draagt bij aan een weerbare teelt en voedzame gewassen. Via ons voedsel beïnvloedt landbouw zo uiteindelijk wat er in onze lichamen terechtkomt. Heeft de manier waarop we groenten telen invloed op ons darmmicrobioom en onze gezondheid? En in welke mate verplaatsen micro-organismen zich van de bodem, via planten, naar de menselijke darm? In deze sessie presenteren we de aanpak en eerste resultaten van de onderzoeksprojecten Soils2Guts (Universiteit Leiden) en MicroHealth (Universiteit van Amsterdam). Deze studies onderzoeken hoe landbouw het microbioom van bodem, planten en de menselijke darm beïnvloedt, en wat dit betekent voor de gezondheid van mensen. Meer info: Home - Soils2guts en Home | MicroHealth
Sprekers:
Professor Hilde Herrema (Amsterdam UMC)
Professor Peter van Bodegom (Universiteit Leiden)
Gespreksleider:
Marco van Es (Bac2nature)
Het museum van eetbare aarde is een reizend kunstproject waarin masharu de eetbare aarde-cultuur wereldwijd onderzoekt. Het werk balanceert op de grens van wetenschap en kunst: analytisch, experimenteel, maar tegelijkertijd een expressieve ervaring. Het feit dat geofagie (het eten van aarde) een afnemende traditie is, kan gekoppeld worden aan de achteruitgang van de wereldwijde bodemgezondheid. We moeten ons daarom afvragen wat de aarde nodig heeft om weer eetbaar te zijn. In deze sessie deelt masharu verhalen over aarde uit de hele wereld, maar kan je zelf ook aarde proeven en je ervaringen delen. Je écht verbinden met de aarde, dat doe je in deze sessie! Meer info: Museum of Edible Earth - masharu
Spreker:
Masharu (Museum of Edible Soil)
Gespreksleider:
Stephan Mantel (Wereld Bodem Musuem)
De (Brabantse) boer krijgt met steeds meer beperkingen te maken. Denk aan eisen op het vlak van beregening, het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en het gebruik van mest op de uitspoeling gevoelige zandgronden. Duurzaam bodembeheer biedt kansen. Vanuit de praktijk merken we dat de meeste boeren graag aan de slag gaan met duurzaam bodembeheer. Maar de marges zijn klein en landelijke wet- en regelgeving werkt niet altijd mee. In deze sessie laten we zien wat we als provincie Noord-Brabant al doen, om duurzaam bodembeheer makkelijker te maken. Vervolgens gaan we in gesprek met een praktijkpanel en met de zaal.
Sprekers:
Saskia Boelema (Gedeputeerde NB)
Minke Siemensma (Provincie Noord-Brabant)
Gespreksleider:
Robert de Graaff (ORG-ID)
Voldoende aanvoer en vastlegging van koolstof in een belangrijk onderdeel van een gezonde en weerbare bodem. Opschaling van de toepassing van maatregelen is gewenst. Vanuit het project Slim Landgebruik willen we handvatten bieden zodat boeren koolstofvastlegging meer onderdeel kunnen laten zijn van hun bedrijfsvoering. Ingegraal en context specifiek: er ligt niet alleen een rol voor boeren, maar ook voor andere partijen! Wat goed werkt kan verschillen per regio en sector. Het is een puzzel waar we graag uw hulp bij inschakelen tijdens deze sessie. Meer info: Slim Landgebruik | Home
Sprekers:
Darleen van Dam (Wageningen Plant Research)
Seerp Wigboldus (Wageningen Plant Research)
Alice Blok (CLM)
Gespreksleider:
Jan Paul Wagenaar (Louis Bolk Instituut)
Het belang van gezonde bodems is voor financiële instellingen bekend, maar hoe kunnen zij daadwerkelijk bijdragen en boeren de ruimte geven die ze nodig hebben voor duurzaam beheer? Waar hebben boeren behoefte aan? In deze sessie gaan we het gesprek aan, op zoek naar verbinding en oplossingen voor zowel de bank, de boer en de bodem. De Rabobank legt uit hoe zij naar duurzaam (bodem)beheer kijken en wat dit betekent voor hun financiële dienstverlening. In een panelgesprek met diverse spelers over robuuste verdienmodellen en financiële oplossingen onderzoeken we kansen en knelpunten.
Sprekers:
Cees van den Bos (Rabobank)
Gea Bakker (Rabobank)
Lianne van Genugten (Agrarisch ondernemer / Vaderland)
Rick Hoksbergen (Countus)
Rob van Eijck (Nationaal Groenfonds)
Danielle de Nie (St. Samen voor Grond)
Gespreksleider:
Caroline van Leenders (RVO)
De theatervoorstelling Bodem-Buik-Brein met Dette Glashouwer en Joop van Brakel voelt als een wervelende spoedcursus in de wereld van de microben. Het is een overtuigend, creatief en vrolijk pleidooi voor het belang van microben in onze bestaansgeschiedenis, onze gezondheid én de wereldproblematiek, en dat in 45 min! De voorstelling wordt gevolgd door gesprek over het zorgen voor gezonde bodems, duurzaam beheer en verdienvermogen voor de boer. Wat kan jij bijdragen vanuit jouw rol? Met o.a. melkveehouder Jan Willem Breukink. Meer info: Recensie Bodem-buik-brein door Dette Glashouwer – Theaterkrant
Sprekers:
Dette Glashouwer (Actrice)
Joop van Brakel (Kunstenaar)
Jan Willem Breukink (Melkveehouder)
SOILCRATES lanceerde het eerste Nederlandse Living Lab voor gezonde bodems binnen de EU-missie A Soil Deal for Europe. In de drie noordelijke provincies werken boeren, overheden, bedrijven en kennisinstellingen samen aan het co-creëren en testen van bodemoplossingen. In deze sessie ontdek je hoe het Living Lab werkt, welke pilots lopen, hoe we bodemgezondheid meten en ervaar je co-creatie in actie. Meer info: soilcrates.eu.
Sprekers:
Emiel Elferink (van Hall Larenstein)
Jasper Wubs (van Hall Larenstein)
Marianne Hoogmoed (Louis Bolk Instituut)
Tjerk Hof (Melkveehouder)
Gespreksleider:
Jildou de Raad (Provincie Friesland)
In deze sessie vertelt bodemecoloog Hanneke Hietink over de wondere wereld van het bodemleven en laat u live kijken naar hoe dat eruit ziet! Daarna deelt boer Arjen van Buuren zijn ervaringen met het optimaal laten werken van het bodemleven en de natuur. Hoe doe je dat in de praktijk? Het fascineert hem al zijn hele leven en hij schreef er afgelopen jaar een boek over "Gezonde Bodem, Gezond voedsel, Gezonde toekomst'.
Meer info: Home | Vrienden van Velhorst - Lochem en Hanneke - Bodemwereld
Sprekers:
Hanneke Hietink (Bodemwereld)
Arjen van Buuren (Agrarisch ondernemer / Landgoed Velhorst)
Gespreksleider:
Meri Loeffen (DAW)
In Nederland wordt ongeveer 1/3 van de landbouwgrond via pacht aan agrarische ondernemers ter beschikking gesteld. Vanuit maatschappelijk oogpunt bestaan er opgaven rond bodemgezondheid, waterkwaliteit, natuur en biodiversiteit. Verpachters en pachters kunnen hierin een belangrijke rol spelen. Er wordt gewerkt aan nieuwe pachtwetgeving met meer ruimte voor langdurige pacht en duurzaamheidsafspraken. Daarnaast is er in maart 2025 een advies opgeleverd door het College van Rijksbouwmeesters en Rijksadviseurs (CRa) om op Rijksgronden te werken aan gezonde bodems, o.a. via pacht. De kern van het advies: geef als Rijk het goede voorbeeld! In deze interactieve sessie een update van de stand van zaken, ervaringen van SBB en RVB en ook aan u de vraag hoe we concreet kunnen werken aan gezonde bodems.
Sprekers:
Wim Verhagen (Ministerie van LVVN)
Marlies Heerema (Ministerie van LVVN)
Marinka Wildeman (Ministerie van IenW)
Merel Straathof (NAJK)
Ritsaard Bakhuizen (Staatsbosbeheer)
Michiel van Rijckevorsel (Rijksvastgoedbedrijf)
Een praktische workshop vanuit het project Boeren Innovatie Netwerk (Oost-Brabant) waarin deelnemers worden meegenomen in de systematiek van het Bedrijfs Rotatie Residu (BRR), ontwikkeld door agrariers vanuit verschillende sectoren. Deze aanpak moet leiden tot minder nitraatuitspoeling en betere waterkwaliteit in zandgebieden en past bij de wens van meer doelsturing. De focus van de sessie ligt op praktisch begrip en het landbouwkundig perspectief, zodat duidelijk wordt wat BRR betekent voor keuzes op berijfs- en perceelsniveau. Meer info: Boeren Innovatie Netwerk - De AgroProeftuin Noordoost-Brabant
Sprekers:
Anna Zwijnenburg (VanTafelnaarKavel)
Ronald Luijks (AgroProeftuin noordoost Brabant)
Bart Jan Wulfse (AgroProeftuin de Peel)
Gespreksleider:
Albert Jan Olijve (VanTafelnaarKavel)
Hoe beinvloedt de kwaliteit van organische mest de gezondheid van je bodem? Wat kan je zelf doen om te zorgen voor goede mest? Hoe kunnen innovaties hierbij helpen? Tijdens deze sessie gaan onderzoek, advies, praktijk en beleid hierover in gesprek. Deelnemers leren meer over de laatste inzichten en wat boeren concreet kunnen doen om ook in de prijzen te vallen (bij Topmest) met hun bruine goud.
Sprekers:
René Jochems (Groeibalans)
Henk van Dongen (LELY)
Joost van der Kroon (Melkveehouder& Bodemadviseur)
Job de Pater (Boer & Spade)
Gespreksleider:
Barend van Wonderen (Ministerie van LVVN)